Τις τελευταίες δεκαετίες ακούμε όλο και πιο συχνά για το μικροβίωμα, και όχι τυχαία. Πρόκειται για το σύνολο των μικροοργανισμών που ζουν φυσιολογικά στον οργανισμό μας και επηρεάζουν σχεδόν κάθε πτυχή της υγείας: από την πέψη και την ανοσία, μέχρι την ψυχική ευεξία και τη γονιμότητα.
Οι μικροοργανισμοί αυτοί υπολογίζεται ότι αγγίζουν τα 100 τρισεκατομμύρια και ότι αποτελούνται από περισσότερα από 1000 διαφορετικά είδη. Μάλιστα, η σύστασή τους διαφέρει σε κάθε άνθρωπο, με αποτέλεσμα να μιλάμε για “μικροβιακή ταυτότητα” του κάθε ανθρώπου.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, το μικροβίωμα λειτουργεί προστατευτικά για την υγεία μας. Όταν όμως η ισορροπία διαταραχθεί, είτε από την υπέρμετρη ανάπτυξη ενός μικροοργανισμού είτε από μόλυνση με κάποιον παθογόνο μικροοργανισμό, μπορεί να προκύψουν προβλήματα στην υγεία και τη γονιμότητα.
Τι είναι το μικροβίωμα σπέρματος;
Σήμερα γνωρίζουμε ότι το σπέρμα έχει τη δική του “μικροβιακή ταυτότητα”. Με τη χρήση τεχνολογιών αιχμής όπως η αλληλούχιση νέας γενιάς (Next Generation Sequencing), αποδείχθηκε ότι το σπέρμα δεν είναι στείρο. Φιλοξενεί το δικό του μικροβίωμα.
Για την ακρίβεια, το σπέρμα φιλοξενεί έναν ποικίλο πληθυσμό μικροοργανισμών, οι οποίοι επηρεάζουν άμεσα:
- την ποιότητά του,
- τη γονιμότητα,
- αλλά και τη γενικότερη υγεία του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος.
Η ισορροπία αυτών των μικροοργανισμών είναι κρίσιμη για τη γονιμότητα. Η ανισορροπία στη σύσταση του μικροβιώματος σχετίζεται με φλεγμονές και υπογονιμότητα.
Τι είναι η Εξέταση Μικροβιώματος Σπέρματος;
Η εξέταση μικροβιώματος σπέρματος είναι μία καινοτόμος μοριακή εξέταση για την ανίχνευση όλων των μικροοργανισμών που υπάρχουν στο σπέρμα. Παρέχει πλήρη εικόνα της μικροβιακής σύστασης του σπέρματος και δείχνει αν οι μικροοργανισμοί βρίσκονται σε ισορροπία ή αν υπάρχει παθογόνος παράγοντας (βακτήριο, ιός, μύκητας) που μπορεί να επηρεάσει τη γονιμότητα.
Χρησιμοποιώντας προηγμένες τεχνολογίες μοριακής βιολογίας, όπως η αλληλούχιση νέας γενιάς και η Real-time PCR μπορούμε να ανιχνεύσουμε όλα τα βακτήρια (ακόμα και αυτά που δεν μπορούν εύκολα να καλλιεργηθούν όπως είναι τα αναερόβια βακτήρια), τα πρωτόζωα, τους μύκητες και επιλεγμένους ιούς στο σπέρμα. Εφόσον ανιχνεύουμε το γενετικό υλικό, μπορούμε να ανιχνεύσουμε ακόμα και αυτούς που υπάρχουν σε πολύ μικρή ποσότητα. Έτσι μπορούμε να διαγνώσουμε «σιωπηλές» φλεγμονές που δεν φαίνονται σε τυπικές καλλιέργειες.
Η σημασία της Εξέτασης Μικροβιώματος Σπέρματος
Οι βακτηριακές λοιμώξεις και η παρουσία παθογόνων μικροοργανισμών στο ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα μπορεί να προκαλέσουν δυσάρεστα συμπτώματα όπως πόνο, πρήξιμο, δυσφορία, ανεπιθύμητες εκκρίσεις, ερεθισμούς και επώδυνη ούρηση ή/και εκσπερμάτιση.
Επιπλέον, οι λοιμώξεις στο σπέρμα δημιουργούν φλεγμονές και αυξάνουν το οξειδωτικό στρες. Αυτό επηρεάζει αρνητικά τόσο την ποσότητα όσο και την ποιότητα του σπέρματος. Μειώνεται ο αριθμός των σπερματοζωαρίων, περιορίζεται η κινητικότητα και αλλοιώνεται η φυσιολογική μορφολογία τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, προκαλούνται ακόμη και βλάβες στο γενετικό υλικό, αυξάνοντας τον δείκτη Κατακερματισμού DNA (DFI).
Η σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη επιτρέπει την ανταλλαγή μικροβίων μεταξύ των συντρόφων. Επομένως, η διαταραχή του ανδρικού μικροβιώματος μπορεί να διαταράξει και το μικροβίωμα της συντρόφου/συζύγου δημιουργώντας προβλήματα και στη δική της γονιμότητα.
Επιπλέον, η παρουσία μικροβίων συσχετίζεται με επαναλαμβανόμενες αποβολές ή ακόμα και αποτυχία εμφύτευσης του εμβρύου στις διαδικασίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Ποιος πρέπει να κάνει την εξέταση Μικροβίωμα Σπέρματος;
Η εξέταση είναι χρήσιμη για κάθε άνδρα που θέλει να αξιολογήσει την αναπαραγωγική του υγεία, αλλά ιδιαίτερα για:
- όσους έχουν πόνο, πρήξιμο ή δυσφορία στην ουρογεννητική περιοχή,
- όσους παρατηρούν εκκρίσεις ή ερεθισμούς,
- άνδρες με σπερμοδιάγραμμα που δείχνει φλεγμονές ή ανωμαλίες,
- όσους προσπαθούν να αποκτήσουν παιδί χωρίς σαφείς απαντήσεις από τις βασικές εξετάσεις.
Οι διαταραχές του μικροβιώματος συνδέονται με ανεξήγητη υπογονιμότητα, επαναλαμβανόμενες αποβολές, καθώς και με αποτυχημένες προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η ανάλυση μικροβιώματος σπέρματος μπορεί να δώσει τις απαντήσεις που λείπουν.
Υπάρχει θεραπεία για ανισορροπία στο μικροβίωμα σπέρματος;
Με τα αποτελέσματα της εξέτασης, ο κλινικός ιατρός θα μπορέσει να προτείνει στοχευμένη αντιβιοτική θεραπεία, θεραπεία για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος (σε περίπτωση ανίχνευση κάποιου ιού) ή προβιοτική αγωγή για την ενίσχυση της φυσιολογικής χλωρίδας.
Έτσι, ο άνδρας θα μπορέσει είτε να απαλλαχθεί από τα δυσμενή συμπτώματα κάποιας λοίμωξης, είτε να αυξήσει τις πιθανότητες μίας επιτυχούς εγκυμοσύνης, καθώς εξατομικευμένη θεραπεία θα βελτιώσει την ποιότητα του σπέρματος.
Τι πρέπει τελικά να ξέρουμε για το μικροβίωμα σπέρματος;
Το μικροβίωμα βρίσκεται σε απόλυτη ισορροπία. Όταν αυτή διαταράσσεται, μπορεί να προκληθούν σιωπηλές φλεγμονές ή αλλοιώσεις που επηρεάζουν την κινητικότητα, τη μορφολογία και την ποιότητα των σπερματοζωαρίων.
Η ανάλυση μικροβιώματος σπέρματος είναι μια σύγχρονη εξέταση που πραγματοποιείται με μοριακές μεθόδους και, σε αντίθεση με τις απλές καλλιέργειες, οι οποίες ανιχνεύουν λίγα μόνο μικρόβια, καταγράφει με ακρίβεια το γενετικό υλικό του συνόλου του μικροβιακού πληθυσμού στο σπέρμα.
Η εξέταση αυτή μπορεί να αποκαλύψει αιτίες υπογονιμότητας που μέχρι σήμερα παρέμεναν αδιάγνωστες. Σε συνδυασμό με άλλες εξετάσεις, βοηθά τον ιατρό να προτείνει εξατομικευμένη θεραπεία, είτε με αντιβιοτικά είτε με προβιοτικά, ώστε να αποκατασταθεί η ισορροπία στο αναπαραγωγικό σύστημα.
Η φροντίδα της γονιμότητας είναι μια συνολική υπόθεση. Σήμερα, χάρη στην τεχνολογία, μπορούμε να δούμε ακόμη και εκείνα που κάποτε ήταν «αόρατα». Συζητήστε με τον γιατρό σας για το αν η ανάλυση μικροβιώματος σπέρματος είναι το επόμενο βήμα στη δική σας διαδρομή προς την πατρότητα.
Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
Είναι επώδυνη η διαδικασία;
Όχι, η συλλογή δείγματος είναι απλή και ανώδυνη, όπως στο απλό σπερμοδιάγραμμα.
Πόσο χρόνο χρειάζονται τα αποτελέσματα;
Συνήθως 10–12 εργάσιμες ημέρες.
Τι μπορώ να κάνω αν βρεθεί ανισορροπία στο μικροβίωμα;
Ο γιατρός σας θα προτείνει θεραπεία ανάλογα με τα ευρήματα, που μπορεί να περιλαμβάνει αντιβιοτικά, προβιοτικά ή επαναξιολόγηση.
Ελληνικά 
English